حضرت رسول اکرم (ص) با توجه به این واقعیت عظیم فرمودند:

« خداوند برای برادرم علی (ع) فضائل بیشماری قرار داده است ، هر کس یکی از این فضایل را از روی اعتقاد بازگو کند، خداوند گناهان گذشته و حال او را بیامرزد و هر کس یکی از فضائل او را بنویسد و یا نشر دهد ، تا زمانی که نقش از آن نوشته باقی است ، پیوسته فرشتگان برای او آمرزش می طلبند و هر کس یکی از فضائل علی (ع) را گوش دهد ، خداوند گناهانی را که از راه گوش انجام شد ، ببخشد و هر کس نوشته ای از فضائل علی (ع) را بخواند ، خداوند گناهانی را که از راه چشم انجام پذیرفته است ببخشد» .

انتشار بخش اول مقاله « فضایل و مناقب امام علی (ع) با عنوان : علی کیست ؟» که تشویق و حمایت مخاطبان را به ارمغان آورد  ما را بر آن داشت تا در بخش دوم این مقاله نیز به 21 فضیلت دیگر از اقیانوس بی کران مناقب و کمالات اختصاصی آن امام همام (ع) که ایشان را از سایر ائمه هدی (ع) ممتاز می سازد اشاره کنیم . امید آنکه این بضاعت اندک مقبول درگاه فیّاض احدیت گردیده و همه ما را از دوستداران و مشفقان آن سرور و مولای مومنان قرار دهد.

  1- زیباترین ابلاغ  

سال نهم هجرت در ماه ذی حجه خداوند برخی از موازین شرعی را بر پیامبر خدا (ص) نازل فرمود که موضوع آن در رابطه با مشرکان و پیمانهایی بود که با آنان منعقد کرده بود . بر این اساس پیامبر (ص) ابوبکر را مأموریت داد تا با مسلمانان مراسم حج را به جای آورد و سمت امیر الحاجی را بر عهده داشته باشد . قرائت آیات نخستین سوره برائت نیز بر عهده او بود . اما ابوبکر هنوز از مدینه چندان دور نشده بود که جبرئیل بر رسول خدا (ص) نازل شد و فرمان خداوند را برخواند که بیزاری از مشرکان یا باید توسط خود پیامبر (ص) و یا به وسیله کسی که از اوست ، ابلاغ گردد . بنابراین پیامبر (ص) حضرت علی (ع) را احضار کرد و او را با مرکب مخصوص خود به سوی مکه روانه کرد ، تا علاوه بر قرائت آیات سوره برائت مبنی بر بیزاری از مشرکان قطعنامه چهار ماده ای را نیز به آنان ابلاغ نماید . این موارد عبارت بودند از:

الف)بت پرستان حق ندارند وارد خانه خدا شوند.

ب)طواف با بدن برهنه ممنوع می باشد.

ج) بعد از این هیچ بت پرستی حق حضور در مراسم حج را ندارد.

د) عهد و پیمان کسانی که با پیامبر (ص) پیمان بسته اند و به آن وفادار بوده اند محترم است در غیر این صورت (مشرکانی که پیمان نبسته اند ، یا پیمان شکنی کرده اند ) چهار ماه مهلت دارند که موضع خود را روشن کنند یا خداپرست شوند ، یا آماده جنگ با پیامبر (ص) باشند.

آنگونه که در « البدایه و النهایه » آمده است حضرت امیرالمومنین (ع) این فضیلت را از آن خود ساخت که علاوه بر قرائت آیات الهی سوره برائت ، این قطعنامه را نیز ابلاغ نمود . و لحن کلام آن حضرت ، تأثیر شگفتی در افکار مشرکان داشت که به نقل روایتی هنوز چهار ماه از زمان سپری نشده بود که مشرکان گروه گروه به آیین توحید گرویدند و در سال دهم هجرت ، بت پرستی در سراسر حجاز به کلی ریشه کن گردید.

  2- زیباترین امانتدار 

شیخ کلینی ، از امام صادق (ع) روایت می کند که امام فرمود : راستی چه کسی پس از پیامبر امانت دار خدا و رسولش ، جز علی (ع) و فرزندانش می تواند باشد که در رتبه ایمان و اخلاص ، علم و یقین ، جهاد و عمل ، عصمت و تقوی و سایر فضایل قابل قیاس با آنان باشد ؟ فانی در حق و دلسوخته خلق باشد و نسبت به دین خدا و حقوق مسلمانان امانتداری کند ؟ حضرت امیرالمومنین (ع) با چنین خصائلی که کاملاً منحصر به فرد بوده و برای احدی پس از رسول خدا (ص) فراهم نیامد ، شایستگی این فضیلت را یافت که امین حق در میان خلق و حجت او بر همه خلائق باشد . بدین لحاظ یکی از القاب مشهور آن حضرت « امین الله » است و زیارتی با این عنوان نیز در روایات وارد شده که در فرازی از آن می خوانیم:

السلام علیک یا امین الله فی ارضه و سفیره فی خلقه و حجته البالغه علی عباده ».

آری رفتار امام علی (ع) در حفظ و حراست و توزیع عادلانه بیت المال ، یکی از مصادیق مهم امانتداری آن حضرت است.

3- زیباترین اندرز

براء بن عازب به امام علی (ع) عرض کرد : ای امیرمومنان ! تو را به خدا و رسولش می خوانم که برترین چیزی که پیامبر (ص) ویژه تو کرده و جبرئیل ویژه او ساخته و خداوند جبرئیل را به آن فرستاده در اختیارم بگذار . امیرالمومنین (ع) در پاسخ فرمودند : هنگامیکه می خواهی خدا را به اسمای اعظمش بخوانی ، از آغاز سوره حدید تا شش آیه بخوان و سپس چهار آیه آخر سوره حشر را قرائت کن ، آنگاه دستت را به سوی آسمان بلند کن و بگو ای خدایی که دارای این صفات و اسماء هستی ! به حق این نامها ، از تو می خواهم که بر محمد (ص) درود بفرستی و این نیازهایم را بر آوری  سوگند به خدایی که معبودی جز او نیست ، به حاجتت خواهی رسید . «إن شاءالله ».

و در روایتی دیگر می فرماید : چهار کتاب آسمانی زبور ، تورات ، انجیل و قرآن را خواندم از میان آیات آن چهار جمله را به عنوان سرمشق عملی و الگوی زندگی انتخاب کردم.

زبور : هر که قانع بود ، همیشه سیر خواهد بود.

تورات ، هر که سکوت بجا کرد و به موقع سخن گفت نجات و رستگاری نصیب او خواهد شد.

انجیل : هر که ترک شهوت و امیال نفسانی و زیاده طلبی را مداومت نمود از آسیبهای فردی و اجتماعی در امان خواهد ماند.

قرآن : هر که به خدا توکل کرده خدا او را کافی خواهد بود.

  4- زیباترین اوقات فراغت

امام علی (ع) اوقات فراغت را به صورت توام با انفعال ، بی برنامگی و بیکاری را مذموم دانسته اما استراحت دادن جسم و تفریح و ورزش را امری مباح شمرده و در نهایت آنچه در اوقات فراغت مستحب و پسندیده دانسته شده فعالیتهای هدفمند و برنامه داراست چنانکه فرموده اند : « مع الفراغ تکون الصبوه مراه » با بیکاری و فراغت ،  تمایل به خواسته های شیطانی حاصل می شود.

آری آن حضرت بر طبق روایات بیشترین اوقات فراغت خود را علاوه بر عبادت و شب زنده داری به اموری چون : تفریح سالم ، مسافرت ، کمک به نیازمندان ، تحصیل و تدریس ، سرودن اشعار حکمت آمیز ، قرائت قرآن کریم ، مباحثه ، تفکر در طبیعت ، ورزش و ... می گذارند و آنچنان برای فرصت اهمیت قائل است که در دعاهای خویش نیز بدان اشاره نمود و آن را از خداوند درخواست نموده است: . چنانکه در فرازی از دعاهای خود می فرماید

بار الهی ! برای رسیدن به هدفی که مرا برای آن خلق نمودی به من فراغت و فرصت عطا کن و مرا فقط به تکالیفی که امر کرده ای مشغول مساز ! محرومم نساز و حال آنکه من خواهان توام ، کیفرم مده ، در  حالیکه عذرخواه درگاهت هستم!

  5- زیباترین امامت 

امامت به معنی پیشوا و رهبر و مقتدا ، برای هر فرد انسانی یک فضیلت است ، اما این فضیلت تنها شامل حال کسانی می شود که به تأیید الهی ، شرف یافته و از لحاظ روحی به درجه ای از کمال رسیده اند که شایستگی رهبری دیگران را یافته اند . این فضیلت هنگامی بیشتر روشن می شود که می بینیم حضرت ابراهیم علاوه بر مقام نبوت و رسالت به افتخار والاتری نائل شده و خداوند او را پس از قبول شدن در امتحانات مختلف بر مردم امام قرار می دهد و می فرماید « قال انی جاعلک للناس اماماً » خداوند فرمود ، تو را بر مردم به عنوان امام و پیشوا برگزینم .

بدیهی است حضرت امیرالمومنین (ع) دارای آنچنان فضیلتی است که به عنوان نخستین پیشوا و پدر یازده امام دیگر بعد از خود برگزیده و انتخاب شده است و تنها فردی می تواند چنین فضیلتی را احراز نماید که به درستی شایسته آن باشد . در این خصوص از پیامبر اسلام (ص) روایت شد که :

« هنگامیکه به معراج رفتم ، به حجاب های نوری رسیدم ، پروردگارم جل و جلاله بامن سخن گفت و فرمود : یا محمّد ! سلام مرا به علی بن ابیطالب برسان و به او اعلام کن که بعد از تو حجت من بر بندگانم می باشد . به وسیله او بندگانم را به باران سیرآب می کنم و بدی را از آنها دور می سازم و در قیامت که مرا ملاقات می کنند با او بر آنها احتجاج ( دلیل آوری ) می کنم . پس فقط باید از او پیروی کنند و از نهی او پرهیز نمایند ، تا آنها را نزد خود در جایگاه صدق قرار دهم.

  6- زیباترین القاب

حضرت علی (ع) دارای القاب چون « امیرالنحل » ، « انزع البطین » ، « سید العرب » ، « نفس الرسول » ، « صاحب اللواء » ، « یعسوب الدین » ، « فاروق » ، « امیرالمومنین » ، « مرتضی » ، « حیدر » ، « ابوتراب » و ... در مورد هر یک از القاب فوق ، نکات و اشاره هایی در روایات وجود دارد که ذکر همه آنها مفصل خواهد بود . اما لقب ابوتراب از محبوب ترین القاب در نزد امام علی (ع) به شمار می آید.

شیخ علاءالدین سکتواری ، می گوید : نخستین کسی که « ابوتراب » نامیده شد ، علی بن ابیطالب (ع) است ، این لقب را رسول خدا (ص) زمانی به مولا علی (ع) اطلاق فرمود که ملاحظه کرد آن حضرت سر بر بالین خاکی نهاده و آرمیده است . پیامبر (ص) تحت تأثیر صفا و بی ریایی علی (ع) قرار گرفته از روی لطف و مهربانی خطاب به او فرمود : برخیز ای ابوتراب   

سکتواری در ادامه این روایت می گوید : از آن پس به برکت نفس محمدی ، این لقب کرامتی برای علی (ع) گردید ، زیرا خاک خبرهایی گذشته و آینده را تا روز قیامت برای او باز می گفت .

و در روایتی دیگر بلاذری گفته است : وقتی رسول خدا (ص) به علی (ع) لقب ابوتراب را داد ، آن حضرت فرمود : ابوتراب محبوبترین لقب من است .

 7- زیباترین استجابت دعاها

از خصوصیات و فضایل مهم امام علی (ع) مستجاب بودن دعاهای آن حضرت است . به همین خاطر پیامبر اکرم (ص) در روز مباهله گفت : « من دعا می کنم و تو آمین بگو   >>

در جریان « رد الشمس » حضرت علی (ع) دو نوبت دعا کرد و آفتاب برگشت تا نمازش قضا نگردد . در این روایات هیچ شک و ریبی وجود ندارد.

روزی مردم از کمی باران به حضرت علی (ع) شکایت کردند ، حضرت ( از خدا ) طلب باران کرد . فوراً باران نازل گردید ، به طوری که از زیادی آن به او شکایت کردند و باز دعا کرد ، تا از میزان باران کم شد .

همچنین در مورد استجابت دعاهای آن حضرت ، نقل شده است که در حق طلحه و زبیر که به کمال ذلت و زشتی کشته شوند . این دعا مستجاب گردید و زبیر را عمربن جرموز در وقت خواب به ضربت شمشیر بکشت و جسدش را در خاک کرد . طلحه نیز توسط مروان بن حکم ، با تیری  که به رگ اکحلش ( رگ چهار اندام ) زده کشته شد و در میان بیابان ، زیر آفتاب سوزان به تدریج آنقدر خون از بدنش رفت ، تا مرد . خود طلحه هنگام مرگ می گفت : هیچ مرد قریشی مثل من ، خویش ضایع نگشت .

نظیر این نفرین از حضرت علی (ع) در خصوص جریان حدیث غدیر از برخی صحابه ، طلب شهادت و گواهی کرد . همه آنها ، شهادت دادند که شنیده اند ، رسول خدا (ص) فرموده است « من کنت مولاه فهذا علی مولاه » مگر چند نفر که کتمان کردند . حضرت علی (ع) درحق آنان نفرین کرد . پس به دعای آن حضرت به سزای خود رسیدند . برخی کور شده و بعضی به بیماری برص ( لکه های سفید روی پوست بدن ) مبتلا شدند و مزه عذاب الهی را در دنیا چشیدند از آن جمله : انس بن مالک ، یزیدبن ودیعه ، عبدالرحمن مداح ، اناب الاشراف و ... هستند .

  8- زیباترین احترام به میهمان

در همه ادیان ، به ویژه مکتب اسلام ، میهمان از ارزش و احترام خاصی برخوردار است ، گرامی داشتن میهمان در اسلام تا بدان حد است که پیامبر (ص) در حدیثی ، میهمان را راهنما و هدایت کننده به بهشت ، خوانده و از آن به عنوان یک هدیه آسمانی نام برده شده به طوری که پیامبر اسلام (ص) می فرماید : هنگامیکه خداوند اراده کند نسبت به جمعیتی نیکی نماید ، هدیه گرانبهایی برای آنان می فرستد .

در خصوص تکریم میهمان از سوی حضرت امیرالمومنین (ع) از حضرت امام حسن عسکری (ع) نقل شده که

« روزی یک پدر و پسر از یاران و دوستان آن حضرت ، بر او وارد شدند ، حضرت بنا بر رعایت آداب و سنن دینی از جا برخاست و آنها را احترام نمود و در صدر مجلس نشاند . سپس در مقابل آنان قرار گرفته و دستور داد برایشان غذا بیاورند . پس از صرف غذا ، قنبر پیشکار آن حضرت ، ظرف آب و حوله ای آورد ، تا دستانشان را بشویند . ناگهان امیر مومنان (ع) از جای برخاست و ظرف آب را از دست قنبر گرفت . تا خود بر دست میهمان آب بریزد . در این هنگام مرد میهمان سخت خجالت زده شد و به هیچ وجه حاضر نمی شد که امیر مومنان (ع) بر دستان او آب بریزد ، از این رو مدام می گفت : ای امیر مومنان ! خدا مرا چنین ببیند که تو بر دست من آب بریزی ! هرگز قبول نخواهم  کرد حضرت فرمود :

« بنشین تا آب بر دستت بریزم ، زیرا خداوند تو را در حالی می بیند که برادرت هرگز بر تو امتیازی نداشته و برتر نبوده است . تو را خدمت می کند و هدف او از این خدمت ، داشتن ده برابر خدمتگزار از خداوند در بهشت        می باشد » آن مرد با اصرار و پافشاری امام علی (ع) به جای خود بازگشت و نشست . امام علی (ع) فرمود : به حق عظیمی که بر تو دارم و تو آن را نیز خوب می دانی و به آن فروتنی که برای خدا ( در حق من ) می کنی که مرا بر آن داشته تا تو را خدمت نمایم ، سوگندت می دهم که با کمال آرامش دست خود را بشویی همچنانکه اگر قنبر بود این کار را می کردی ، پس از شستن دست میهمان حضرت ظرف آب را به دست محمدبن حنفیه داد تا دست فرزند میهمان را بشوید و فرمود :

فرزندم ! اگر این پسر خود به تنهایی به نزد من آمده بود ، همانا خودم بر دستش آب می ریختم . اما خداوند ابا دارد از اینکه پدر و پسر را برابر کند . وقتی در جایی با هم جمع شوند بدین جهت باید پدر بر دست پدر و پسر بر دست فرزند آب بریزد . محمدبن حنفیه به فرمان پدر عمل کرد و بر دست فرزند میهمان آب ریخت .

  9- زیباترین احادیث

مورخین و محدثان مشهور شیعه و سنی احادیث بیشماری ازپیامبر اکرم (ص) و ائمه (ع) نقل کرده یا نوشته اند که همگی آنان دلالت بر فضایل و مناقب امام علی (ع) دارد از جمله « حدیث غدیر » ، « ولایت » ، « وصایت » ، «  منزلت » ، « معرفت امام » ، « ثقلین » ، « مدینه علم » ، « علی مع الحق و الحق مع علی » ، « علی منی و انا من علی » ، « فاروق اعظم و صدیق اکبر » ، « نور » ، « سد ابواب » ، « رد شمس » ، « اخوت » عشره مبشره » و ... که در اینجا به قطره ای از دریا بیکران به چند احادیث اشاره می گردد .

رسول خدا (ص) : علی (ع) نزد خداوند بلند مرتبه ترین مردم است .

امام رضا (ع) از پدرانش نقل کرده که رسول خدا (ص) فرمود : من و علی از یک نور آفریده شده ایم

  رسول خدا (ص) فرمود : خداوند به من و علی پنج موهبت ارزانی داشته است : به من سخنانی جامع و به علی (ع) دانشی جامع عطا کرده ، و مرا پیامبر و او را وصی قرار داده ، و به من کوثر و به او سلسبیل داده ، و مرا از وحی و او را از الهام برخوردار ساخته است ، و مرا شبانه به آسمان بردند و برای علی (ع) درهای آسمان ها و حجاب ها گشوده شده است. و همچنین فرمود : ای علی ! به تو سه ویژگی داده شده که به من و هیچ کس دیگر داده نشده است : تو پدر همسری مانند من داری که من مانند آن را ندارم ، و تو همسری همچون صدیقه دختر من داری که من مانند آن را ندارم ، و تو از صلب خود حسن و حسین را داری که من از صلب خود مانند آن دو را ندارم ، ولی همه شما از منید و من از شما هستم.

  10- زیباترین برترها

در روایاتی امیرالمومنین (ع) برترین افراد بشر دانسته شده زیرا از پیامبران اولوالعزم غیر از خاتم الانبیاء (ص) ، و همه افراد بشر در گذشته و آینده ، برتر شمرده شده است . در حقیقت آن حضرت مصداق واقعی « خیر البریه » بهترین انسانها در این آیه شریفه دانسته شد

« ان الذین آمنوا و عملوا الصالحات اولئک هم خیر البریه »

در روایت مشهوری که یکی از یاران آن حضرت به نام « صعصعه بن صوحان » نقل می کند ، امام علی (ع) خود را از همه انبیاء الهی ، بالاتر دانسته ، بدیهی است که حضرت علی (ع) قصد خودستایی نداشته بلکه حقیقت ولایت آن حضرت این فضیلت و برتری را به خوبی بیان می کند .

صعصعه بن صوحان می گوید : هنگامیکه امام علی (ع) ضربت خورده و مجروح بود ، نزد وی رفتم و عرض کردم : یا امیرالمومنین ! مدتی است که مسائلی خاطر مرا به خود مشغول داشته و می خواستم از شما سوال کنم ، اما هر بار هیبت شما مانع می شد که بپرسم ، اگر اجازه می فرمایی اکنون بپرسم . حضرت فرمود : بپرس . صعصعه عرض کرد : یا امیرالمومنین ! آیا شما فاضل تر هستید یا حضرت آدم ؟ حضرت فرمود : ای صعصعه ! « تزکیه المرء نفسه قبیح » خودستایی مرد ، زشت است اما چون سوال کردی ، پاسخ می دهم : خداوند عزّوجل به حضرت آدم فرمود : تو و همسرت در بهشت اسکان نمایید . هر چه بخواهید در آنجا به فراوانی تناول کنید ، ولی به این درخت نزدیک نشوید که از ستمکاران خواهید شد .

پس شیطان آدم و حوا را فریفت و از میوه ممنوعه خوراند و خداوند آنان را از بهشت بیرون راند و فرمود : « وعصی آدم ربه » آدم به پروردگار خود عصیان ورزید . اما بسیاری چیزها را بر من مباح کردند و من استفاده نکردم و گرد آن نگشتم و بدان نزدیک نشدم « انما یرید اله لیذهب عنکم الرجس اهل البیت و یطحرکم تطهیرا »

از آن حضرت پرسیدم : آیا شما فاضل تر هستید یا حضرت نوح ؟ حضرت در پاسخ فرمودند : نوح قوم خود را نفرین کرد و من نکردم و پسر نوح کافر بود و پسران من دو سید جوان اهل بهشت هستند . عرض کردم : شما فاضل تری یا حضرت ابراهیم ؟ حضرت فرمود : قرآن در مورد حضرت ابراهیم می فرماید : « رب ارنی کیف تحیی الموتی » خدایا بر من چگونگی زنده شدن مردگان را آشکار نما ! » خداوند در پاسخ ابراهیم فرمود : مگر ایمان نیاوردی ؟ ابراهیم پاسخ داد : آری ایمان دارم ، اما می خواهم دلم آرام گیرد . اما من معتقدم . « لو کشف الغطاء ما ازددت یقیناً » . اگر پرده هم کنار رود ، بر باور و یقین و ایمان من چیزی افزوده نخواهد شد .

سوال شد تو فاضل تری یا حضرت موسی ؟ فرمودند : خداوند متعال حضرت موسی را مأمور فرستاد تا به سوی فرعون و اطرافیان او برو و آنان را به سوی خداوند یکتا دعوت کند ، موسی گفت خدایا ! چون من یکی از فرعونیان را کشته ام می ترسم که به سراغ آنان بروم . برادرم هارون را با من بفرست . ولی رسول اکرم (ص) به من مأوریت که سوره برائت بر اهل مکه خوانم با اینکه تعدادی از قریش را در جنگها کشته بودم . نترسیدم و برفتم و برایشان خواندم و تهدید و وعیدشان کردم . چنانکه قرآن هم می فرماید  :

« و من الناس من یشتری نفسه ابتغاء مرضات الله و الله روف بالعباد » .

سوال شد تو فاضل تری یا حضرت عیسی (ع) ، فرمود : مادر عیسی ( مریم ) در بیت المقدس بود چون وضع حملش شد ، ندا آمد که برون رو که این خانه عبادت است نه خانه ولادت و مادر من « فاطمه بنت اسد » هنگامیکه وضع حملش فرا رسید ، ندا داد : که داخل کعبه شو . و من در داخل خانه کعبه زاده شدم . در پایان روایت آمده است که

صعصعه عرض کرد : راست گفتی یا امیرالمومنین  :

  11- زیباترین پدر

پدر بودن به تنهایی برای انسان نمی تواند ، یک فضیلت به شمار آید ، اما اگر انسان فرزندان خوب و شایسته ای تربیت نماید و به خصوص اگر فرزندان او صاحب کرامت ، فضیلت ، علم و دانش بوده و در جهان منشأ اثر گردند ، پدر بودن یک فضیلت بزرگ خواهد بود . در مورد حضرت امیرالمومنین (ع) این صفت بزرگترین فضیلت است ، چرا که آن حضرت پدر اهل بیت عصمت و طهارت (ع) و پدر امت است و از او امام حسن (ع) و امام حسین (ع) دو سید اهل بهشت تربیت یافتند و عباس (ع) ، جعفر ، عثمان و عبدالله ، چهار پسر او در سرزمین کربلا به شهادت رسیدند.

از معلّی بن خنیس نقل شده که از امام صادق (ع) شنیدم فرمود : « رسول خدا (ص) فرمودند : من یکی از دو پدر و علی ، پدر دیگر است . این دو پدر را همه ، هنگام مرگ مشاهده خواهند کرد . و در روایت دیگری از پیامبر (ص) آمده است : « انا و علی ابواه هذه الامه » من و علی ، دو پدر این امت هستیم .

و روایتی از حضرت زهرا (س) نقل شده است که فرمود : « محمد (ص) و علی (ع) دو پدران این امتند که کژیهای آنان را راست می کنند . اگر از آن دو اطاعت کنند ، از عذاب همیشگی رهایشان می بخشند و اگر با آن دو موافقت نمایند نعمت جاوید را در اختیارشان می گذارند»:

  12- زیباترین پیشگویی

علم و دانش به تنهایی یک فضیلت است ، اما اگر این علم و دانش به حدی فرا رود که زمان را در نوردد و از آینده نیز خبر دهد ، یک فضیلت بزرگتر و برجسته تر است . پیش گویی خاص اولیاء الهی و از صفات مردان حق است و از فضایل مومنان راستین می باشد . پس هر کسی که ارتباطی با حق نداشته باشد ، نمی تواند پیش بینی کند .

امیر المومنین (ع) پیشگویی های فراوانی داشته که بسیاری محقق شده ÷و عینیت یافته و برخی از جمله اخبار ملاحم و فتن آخرالزمان (عج) هنوز تحقق نیافته است. بنابراین به طور کلی به دو نوع پیش بینی و پیشگویی حضرت می توان اشاره کرد.

الف. محقق شده که به لحاظ معجزه بودن آن فضیلت بزرگ است .

ب. محقق نشده که می دانیم قطعاً در آینده محقق می شود .

اما از نوع اول باید به پیش بینی شهادت فرزندش حسین بن علی (ع) در کربلا ، حکومت حجاج ، زیر آب رفتن بصره ، تعداد دقیق کشتگان خوارج در جنگ نهروان ، سلطنت آل بویه و علویان و ... بسیاری دیگر که در تاریخ نقل شده و اثبات گردیده است اشاره کرد.

اما از نوع دوم بسیاری از پیشگویی های آن حضرت مربوط به ظهور حضرت مهدی (عج) می باشد که در نهج البلاغه آمده است ، هر چند هنوز برخی از علائم آن ظاهر نشده و برای آن وقت نمی توان تعیین کرد ، اما به قرائن و شواهد بسیاری می دانیم که قطعاً عنقریب روزی به منصه ظهور خواهد رسید . « إن شاءالله » در خطبه 100 نهج البلاغه می فرماید.

ای مردم بدانید آن کسی که از طریق ما « مهدی موعود منتظر » به راز این فتنه ها پی برد و آن روزگار را دریابد ، با مشعل فروزان هدایت ره بسپرد و به سیره و روش پاکان و نیکان ( پیامبر و امامان معصوم ) رفتار نماید و تشکیلات کفر و ستم را بر هم زند و جدایی و تفرقه اسلام و مسلمانان را تبدیل به یکپارچگی نموده و سامان بخشد و...

ابن ابی الحدید ، شارح نهج البلاغه ، در ذیل این حدیث می گوید : این خبر از پیشگویی هایی می باشد که امام علی (ع) در مورد ظهور حضرت مهدی (عج) آخر الزمان بیان فرموده است.

  13- زیباترین پرهیز از دنیا 

نگاه حضرت علی (ع) به دنیا و روش برخورد آن حضرت با دنیا در نوع خود بی نظیر است امام علی (ع) در خطبه 52 نهج البلاغه تعریفی از دنیا ارائه می فرماید که در نوع خود بدیع و بسیار عبرت آموز است .

می فرماید : آگاه باشید ! گویا دنیا پایان یافته ، و وداع خویش را اعلام نموده ، خوبی هایش ناشناخته ماند ، به سرعت پشت کرده می گذرد ، ساکنان خود را به سوی نابودن شدن می کشاند و همسایگان را به سوی مرگ می راند ... » این سخنان به خوبی نشانگر جنبه مذموم دنیا طلبی که باعث فساد و تباهی می شود ، است . چنین دنیایی ، نباید محل اعتنا و جذب کامل شدن به آن باشد ، زیرا محل عبور و مزرعه آخرت است و هیچ عاقلی از محل گذر و مزرعه را به عنوان هدف خود بر نمی گزیند .

و در خطبه 45 نیز در برخورد با دنیا چنین توصیه می فرمایند : « دنیا خانه آرزوهایی است که زود نابود می شود و کوچ کردن از وطن حتمی است . دنیا شیرین و خوش منظر است که با سرعت به سوی خواهانش می رود و بیننده را می فریبد ، سعی کنید با بهترین زاد و توشه از آن کوچ کنید و بیش از کفاف و نیاز خود از آن نخواهید و بیشتر از آنچه نیاز دارید طلب نکنید . »

آری این نگرش انسان را از فریفتگی نسبت به دنیا و مفاسدی که بعد از آن به وجود می آید دور می سازد و سر منشأ فضایل می گردد . آن حضرت در زندگی خویش ، با پرهیز از دنیا ، زمینه شکل گیری فضایل الهی را در خود و جامعه خویش فراهم ساخت.

  14- زیباترین ترس از خدا

امیرالمومنین (ع) ترس از خدا را روش پرهیزکاران و لباس اهل عرفان دانسته و خداوند در قرآن کریم ترس از خود را صفت ویژه عالمان و دانشمندان واقعی خوانده است : « انما یخشی الله من عباده العلماء»

البته ترس که در لغت عرب « خوف » خوانده می شود ، با « خشیت » که آن نیز به معنای ترس است ،یک تفاوت ظریف دارد و خشیت بیشتر به ترس همراه با تواضع ، فروتنی و کُرنش اطلاق می شود ، اما در قرآن « خوف » نیز به عنوان یک فضیلت مومنان ، مورد ستایش قرار گرفته : « و اما من خاف مقام ربه ».

آری طبق روایات امیرالمومنین (ع) سرآمد خدا ترسان است و این فضیلت انسانی – الهی ، در آن حضرت به نحو کاملتر ظهور یافته است . « ابی دردا » می گوید : شبی علی (ع) را در نخلستان دیدم که به مناجات مشغول بود  از آخرت و عذاب الهی یاد می کرد و با حالت گریان با خدا راز و نیاز می کرد . یک وقت متوجه شدم از آن حضرت صدایی بر نمی خیزد و حرکتی نمی کند . با خود گفتم : « انا لله و انا الیه راجعون » علی بن ابی طالب فوت کرده است  به منزل رفتم تا خانواده حضرت را با خبر سازم ..

حضرت زهرا (س) در خانه پس از اطلاع از این واقعه ، فرمود : « ای ابی دردا ، این حالت بی هوشی که از علی (ع) مشاهده کردی ، از خوف و خشیت خداوند است » .

ابن عباس در ذیل آیه « فاطر 28 » می گوید : علی (ع) شخصیتی بود که از خدا می ترسید و مراقب رضای او بود و به فرایض و واجبات عمل می کرد و در راه خدا مجاهدت می نمود .

آری علی (ع) « اعبد ناس و عباد » بود عبادت و خدا ترسی هیچ کس به عبادت آن حضرت نمی رسید « صائم النهار و قائم اللیل » بود . روزها روزه می گرفت و شب ها عبادت پروردگار را به جای می آورد.

و اینجا سخن مشهور آن حضرت را به یاد آوریم که می فرماید:

« بار خدایا من تو را نه از جهت ترس از آتش و نه از جهت رغبت به بهشت تو ، که از روی اشتیاق و اینکه سزاوار پرستش یافتم ، عبادت می کنم».

  15- زیباترین تقرّب

بالاتر از مقام تقرب به خدا و پیامبر او ، جایگاه ، مقام و فضیلتی نیست . رسول گرامی اسلام (ص) خطاب به امیرالمومنین (ع) فرمود : « ای علی ! در آسمان فرشته هایی هستند که در انتظار دیدار تو به سر می برند ، فضایل تو را یاد می کنند ، به دلیل شناختن تو ، بر اهل آسمان افتخار می کنند و با معرفت تو انتظار دیدارت به خدا تقرب    می جویند . تعداد آنها را جز خداوند کسی نمی داند . ای علی ! مقام هیچ کسی از پیشینیان از تو برتر نیست و هیچ کسی از آیندگان به مقام تو نخواهد رسید ».

روایات فراوانی در مورد امیرالمومنین علی (ع) نقل شده که دلالت بر تقرب آن حضرت با خدا و رسولش دارد. در اینگونه روایات ، تعبیرات مختلفی به کار رفته که مفهوم آن ، بر چیزی جز تقرب دلالت ندارد . مانند مفهوم « نور در این روایت که از پیامبر اسلام (ص) نقل شده است : من و علی از یک نور هستیم و آنگاه که نور وجود آدم را خلق کرد نور ما را دو نیم کرد »،. 

و تعبیر دیگری از این تقرب « آرنج و بازو » است . مولا علی (ع) در این باره می فرماید : « من و پیغمبر (ص) مانند دو نور منشعب از هم و یا دو نخل بهم پیوسته مانند آرنج و بازوی یکدیگریم ».

آری از پیامبر اکرم (ص) در مورد فضیلت تقرب علی (ع) به خدا ، روایت شده است : ای علی ! فرشتگان به محبت و ولایت تو به خدا تقرب می جویند ، به خدا سوگند ، دوستداران تو در آسمان بیشتر از دوستداران تو در زمین اند» .

  16- زیباترین تشکر 

زندگی امیرالمومنین (ع) تابلوی هزار نقشی از موفقیت ها ، پیروزی ها و خدمات بزرگ به اسلام و مسلمین است که شکر و سپاس یکی از عوامل سازنده و برقراری یک ارتباط معقول میان او و جهان هستی و همنوی از خویش می باشد در راه وصول به چنین مقام والا بدیهی است مورد عنایت پروردگار و رسولش باشد که خداوند در دو موضوع از قرآن کریم از حضرت علی (ع) تشکر کرد.

و  فرمود : « سیجزی الله الشاکرین » و « و سنجزی الشاکرین » و همچنین نیز در جنگ احد زمانیکه همه نیروهای اسلام فرار کردند امام امیرالمومنین (ع) ایستاد و از پیامبر (ص) دفاع کرد و حدود نود جراحت در بدن او ایجاد شد) پیامبر (ص) و دیگران به عیادت او آمدند و آن حضرت از ایشان تمجید کرد . امیرالمومنین (ع) در برابر سخنان پیامبر (ص) گفت : « خدا را سپاس که مرا از فرار و پشت کردن به دشمن مصون داشت ».

  17- زیباترین جوانمرد 

در برخی روایات جوانمردی و فتوت جزء فضایل امیرالمومنین (ع) دانسته شده به طوری که دیگران نیز از آن استثناء شده اند ، بعضی جوانمردی خاص آن حضرت دانسته شده که اشاره به کمال ظهور این صفت و فضیلت در روح امیرالمومنین (ع) دارد . پیامبر (ص) فرموده است : « لا فتی الا علی » جوانمردی نیست ، مگر علی (ع) » این روایت نشان می دهد که جوانمردی و فتوت ، یک صفت و فضیلت خاص است که خود شامل  مجموعه ای از صفات و فضایل متعدد می باشد . لذا به کسی که بخشش یا ایثار و گذشت دارد به تنهایی جوانمرد گفته نمی شود ، اما اگر هم به دارنده هر یک از این صفات ، جوانمرد اطلاق شود ، به خاطر اراده کمال آن صفت در فرد است ، به طوریکه گویی با بخشش زیاد ، دارای صفات و فضایل دیگری نیز شده است.

در مورد جوانمردی امیرالمومنین (ع) روایتی نقل شده که هر چند اشاره به گوشه ای از جوانمردی آن حضرت دارد ، اما چون به طور مستقیم در آن اشاره به جوانمردی علی (ع) شده نقل به مضمون می شود.

از عمار یاسر نقل شده که : « روزی امیر مومنان علی (ع) جایی نشسته بود که کبوتری خود را به دامن آن حضرت انداخت و در همان حال با زبان حال گفت موقع پرواز دیدم بازی قصد شکار من را دارد ، فرار کردم و به شما پناهنده شدم ، تا مرا پناه دهد . حضرت علی (ع) آستین خود را باز کرد و کبوتر را پناه داد . ناگهان باز شکاری از راه رسید و با زبان خود عرض کرد : صید مرا رها کن.

حضرت فرمود : این صید به من پناه آورده و من آن را به دشمنش تحویل نمی دهم . باز گفت : من چهار روز گرسنه به سر برده ام و امروز که این کبوتر را یافتم ، به تو پناه آورده است . حضرت فرمود : هر کس به من پناه آورد ، ممکن نیست او را پناه ندهم ، باز شکاری گفت : شکار رابه من بده ، یا مرا از گرسنگی سیر نما . حضرت در این فکر بود که چگونه باز را غذا دهد و کبوتر را نیز نجات بخشد که خود باز به فریاد آمد و گفت : دست نگهدار ! من جبرئیل هستم و آن کبوتر نیز برادرم میکائیل است . امروز می خواستیم تو را در جوانمردی و فتوت بیازماییم ، حقا که جوانمرد هستی ! »

البته جوانمردی امیرالمومنین (ع) در مقاطع مختلف زندگی آن حضرت اثبات شده است که مشهورترین آن جریان بستن آب فرات توسط معاویه بر لشکر علی (ع) و اجازه دادن استفاده از آب توسط آن حضرت ، به لشگر معاویه پس از تصرف آن رود است.

  18- زیباترین مودت 

مطابق بسیاری از روایات ، محبت امیر المومنین (ع) حسنه ای است که با هیچیک از اعمال برابری نمی کند ، سپری است که انسان را از آتش جهنم در امان می دارد و مجوز عبور از پل صراط است . این محبت از آن رو یک فضیلت برای محبّ است که او را به سوی عمل رهنمون می سازدو از رفتار و اخلاق و سیره آن حضرت ، الگو برداری نموده و با عمل خویش جامعه خود را به سوی اخلاقی شدن و اسلامی شدن سوق می دهد . چنانکه قرآن کریم می فرماید : « قل ان کنتم تحبون الله فاتبعونی یحبیکم الله » ای پیامبر ! بگو اگر خدا را دوست دارید ، از من پیروی کنید تا خدا نیز شما را دوست بدار» .

از این رو ، محبت بدون عمل و عمل بدون محبت خالی از فایده می باشد . چنانکه پیامبر اسلام (ص) می فرماید : « سوگند بخدائی که مرا به حق پیامبر قرار داده است خداوند از بنده ای عمل خویش را قبول نمی کند ، مگر پس از آنکه از محبت علی (ع) سوال نماید . » آری محبت علی میزان ایمان و کفر نیز می باشد . پیامبر اکرم (ص) فرموده است : « حب علی ایمان و بغضه کفر » محبت علی (ع) نشانه ایمان و دشمنی با او کفر است ».

و یکی از آیاتی که خداوند در قرآن کریم در فضیلت امیرالمومنین (ع) و اهل بیت او نازل فرموده به آیه « مودت » مشهور است خداوند در این آیه می فرماید : « قل لا اسلکم علیه اجرأ الا الموده فی القربی » علامه امینی (ره) این آیه را در الغدیر ذکر کرده و از ابن عباس نقل نموده که گفت:

وقتی آیه مودت نازل شد به پیامبر (ص) عرض کردند : قربی ، چه کسانی هستند که خداوند محبت آنها را واجب کرده است ؟ حضرت فرمود : « علی و فاطمه و دو فرزندش» .

و نیز فرمودند : « بدانید که هر کس علی رادوست بدارد خدا او را با صدیقان و شهیدان و صالحان در سایه عرشش جای می دهد و او را از ترس و وحشت بزرگ روز قیامت ایمن دارد » .

  19- زیباترین حزب الله 

« حزب اللهی » به معنای بودن در گروه خدا و پیامبر (ص) است . مهمترین ویژگی حزب اللهی ، وابستگی و اطاعت از خدا و پیامبر (ص) است که امیرالمومنین (ع) کاملاً واجد آن بوده است . در قرآن کریم آمده است « و من یتول الله و رسوله و الذین امنوا فان حزب الله هم الغالبون » کسانی که ولایت خدا و پیامبر او و افراد با ایمان را بپذیرند ، پیروزند زیرا گروه حزب خدا پیروز است.

در اغلب تفاسیر ذیل این آیه روایتی از حضرت امام صادق (ع) نقل شده که می فرماید : طایفه ای از یهود مسلمان شدند ، از آن جمله عبدالله بن سلام ، ثعلبه ، ابن مامین و ... که همه خدمت رسول خدا (ص) آمدند و عرضد کردند : یا نبی الله ! حضرت موسی وصیت کرد به یوشع بن نون و او را جانشین خود قرار داد . پس وصی و جانشی شما کیست ؟ و بعد از توولی و سرپرست ما کیست ؟ در پاسخ این سوال آیه شریفه 55 سوره مائده نازل شد که بر مبنای آن خداوند می فرماید : ولی خدا و رسولش و کسانی که ایمان آوردند ، کسانی هستند که نماز بپای می دارند و در حال رکوع و نماز زکات می دهند . سپس پیامبر (ص) به آن تازه ایمان آورندگان فرمود : برخیزید ! همه برخاسته و به مسجد آمدند . مردی فقیر و سائل داشت از مسجد به طرف آن حضرت می آمد ، حضرت فرمود : ای مرد ! آیا کسی به تو چیزی داده است ؟ عرض کرد : آری ، این انگشتر را یک نفر هم اکنون به من داد . حضرت پرسیدند : چه کسی ؟ عرض کرد : آن مرد که در حال نماز است . حضرت پرسید : در چه حال به تو داد ؟ عرض کرد : در حال رکوع . حضرت تکبیر گفت و اهل مسجد هم همه تکبیر گفتند : سپس پیامبر (ص) رو به آن مردم کرد و فرمود : پس از من علی (ع) ولی شماست . آنان نیز گفتند : ما به خداوندی خدای تعالی و به نبوت محمد (ص) و ولایت علی (ع) راضی و خشنودیم ، آنگاه آیه 56 سوره مائده « و من یتول الله و رسول و ا لذین آمنوا فان حزب الله هم الغالبون » نازل شد . و از سخنان گهربار امیرالمومنین (ع) است که می فرماید : همانا نجیبان این امت ما اهل بیت هستیم . گروه و حزب ما ، حزب خدا و آن گروه که ستمگر است همان حزب شیطان است که هرگز با هم مساوی نیستند . پس هر که بین ما و حزب و گروه شیطان جدایی نبیند از ما نبوده ( و از احزاب شیطان محسوب خواهد گردید) .

   20- یباترین حامی پیامبر (ص) 

دفاع علی (ع) از پیامبر اسلام (ص) حقیقت انکار ناپذیری است که در تاریخ شیعه و اهل سنت ثبت و درج گردیده است که بعد از خداوند و جبرئیل امین ، برترین یار و یاور پیامبر اسلام در تمام طول عمر ، علی بن ابی طالب بود که دهها آیه و روایات پیرامون آن نقل شده که دلالت بر حضور امام علی (ع) در مواقع گوناگون یاور و حامی پیامبر (ص) بود . چونکه حق تعالی فرموده : « فان الله هو مولاه و جبریل و صالح المومنین » مولی در اینجا بمعنی ناصر است و به اتفاق اغلب مفسرین ، مراد از « صالح المومنین » در این آیه امیرالمومنین(ع) است.

آری مولا علی (ع) در جای جای خطبه ها و نامه هایش به این مسأله با عنوان یک افتخار و احساس وظیفه اشاره   می کند و در نامه ای که خطاب به عثمان بن حنیف نوشته تأکید می کند . « به خدا قسم اگر عرب و عجم بر من بشورند تا من از یاری پیغمبر (ص) دست بکشم ، هرگز چنین نخواهم کرد و اگر فرصت و زمینه وجود داشته باشد به پیکار با همه آنها خواهم شتافت ».

  21- زیباترین حبیب رسول خدا (ص)

پیامبر خدا (ص) علی (ع) را عاشقانه دوست می داشت که در کودکی عزیزترین فرزندان و افراد خانواده اش بود در جوانی او را از همه یاران و پیروان محبوب تر می داشت . مقامش نزد پیامبر (ص) از همه فراتر و صحبتش از همه برتر و رفاقتش با او از همه بیشتر و پیوستگی اش از همه شدیدتر و مهرش بر دل پیغمبر (ص) از همه افزون تر بود.

ابوذر از بهترین یاران پیامبر (ص) سوگند به خدا یاد می کند محبوب ترین کس نزد رسول خدا (ص) همان ابرمرد ، علی (ع) است که پیغمبر اکرم توجه خاص به ایشان داشت . محبتش را نسبت به علی (ع) به بهترین وجه در حالت مختلف نشان می داد و برای نمونه وقتی علی (ع) بر پیغمبر (ص) وارد می شد . به تمام قامت برمی خاست ، با او معانقه می کرد ، و او را در طرف راست خود می نشاند و در یک سفارش عمومی محبت علی (ع) را بر هر مسلمانی تاکید می کند و می فرمود : « علی حبیبی » علی دوست من است . با اینکه پیامبر (ص) همه اصحاب را دوست می داشت هیچ کس را به القاب « حبیبی » صدا نکرد . تعبیر پیامبر اکرم (ص) از علی (ع) به لفظ « حبیبی » ، « خلیلی » نشان دهنده مقام و منزلت علی (ع) است که در حدیثی می فرماید : « خلیل من ، وزیر من و خلیفه من ، بهترین کسی که بعد از خود می گذارم تا دینم را ادا کند و به وعده هایم وفا کند علی بن ابیطالب است» .

 کد را وارد نمایید:

آپلود عکس دلخواه: